Orthodox Pasen

Lieve allemaal,

Christos Voskrese (Christus is opgestaan)! waarop je dan antwoord: Vaistinu Voskrese (Hij is waarlijk opgestaan) ! is wat iedereen elkaar het afgelopen weekend wenste, want het was hier namelijk nu pas Pasen. De orthodoxe kerk volgt immers een andere kalender dan de andere christelijke kerken en zo is kerstmis bijna een week later dan bij ons, en ook Pasen wordt op een andere datum gevierd. En ze kennen hier ook tweede paasdag dus ik was gister lekker vrij!

But don’t worry, op jullie tweede paasdag, vorige week maandag, stond ik om 7 uur ’s ochtends voor de Macedonische economische school omdat ik toestemming had van de directeur om daar ook mijn enquêtes uit te delen. Geholpen door weer een IPK volunteer hebben we ’s ochtends twee klassen gedaan en in de middag nog twee, dus er zijn weer rond de 100 ingevulde enquêtes binnen. Ik heb trouwens ook een foto van deze school geplaatst, wie had ook zulke autowrakken op het schoolplein liggen?

De vrijdag daarvoor hadden Marija en ik trouwens opeens een afspraak op de Albanese vestiging van de economische school. Dagen probeer je iemand daar te pakken te krijgen zonder resultaat en dan moet je opeens binnen een half uur op komen draven voor een meeting met de pedagoog en de directeur. Alle schoolgebouwen zien er in vergelijking met onze scholen erg afthans uit maar de Albanese zijn nog wel een slag erger dan de Macedonische vestigingen. Veel van de gebouwen waar zij in zitten, zijn geeneens officiële schoolgebouwen, maar toen de scholen splitsten in Macedonische en Albanese vestigingen in 2003 zijn ze er overhaast ingetrokken.
De gebouwen zijn in zeer slechte staat, toen we de trap opliepen naar het kantoor van de directeur kregen we een blik op de toiletten en daar wil je van je leven dus niet in en je rook ze over al…….
Bij de directeur gekomen moesten we Fanta drinken en Marija legde uit wat de bedoeling was. Ik hoefde alleen maar een beetje te knikken en lief te lachen. Toen vroeg de directeur ben je al bij de Macedonische vestiging geweest….kijk en dan wordt het lastig….wat is het goede antwoord?……Ja daar zijn wel al geweest, zij vonden het goed? Waardoor deze directeur zich achtergesteld zou voelen…(waarom ga je altijd als eerste naar de Macedoniërs?) maar aan de andere kant wel laat zien dan anderen wel meewerken. Wij kozen voor de andere variant: Nee, we wilden het eerst aan u vragen... Haha..fout gegokt, ook al hebben beide vestigingen weinig tot geen contact met elkaar, officieel valt de Albanese school onder de Macedonische vestiging dus zonder een verklaring van de Macdonische directeur dat het ok was, zou hij ook geen toestemming geven. Nu ben ik dus maandag op de Macedonische vestiging geweest dus ik verwacht dat ik deze week ook op de Albanese vestiging de enquêtes kan afnemen.
Oef, af en toe is al dat etnische gedoe best vermoeiend...

Een ander goed voorbeeld van Etnisch gedoe…was die zaterdag toen ik langs ging bij een workshop van een project dat gesteund werd door IPK. Het doel was om de NGO sector in Kumanovo te introduceren bij de jeugd door studenten van het Macedonische en het Albanees gymnasium gezamenlijk twee workshops te geven waarna ze de verschillende NGO’s in de stad zouden bezoeken. De eerste workshop in het Macedonische gymnasium was een groot succes met ongeveer 30 deelnemers. De tweede workshop waar ik heen was, werd gehouden in het Albanees gymnasium...en er kwamen maar 5 Albanese meisjes opdagen. Alle Macedoniërs hadden het af laten weten….waarschijnlijk omdat ze niet de Albanese school binnen wilden gaan.

Woensdagavond was er een prachtig concert in de oude kerk van Kumanovo. Er hingen veel posters voor op in de stad, want een beroemd kerkkoor uit Skopje zou komen zingen. De kerk was nog niet zo druk toen ik aankwam (want de meeste mensen kwamen natuurlijk te laat aanzetten, toen het concert als was begonnen) en ik had een prima plaatsje. Eerst zong het plaatselijke kerkkoor, en ik dacht dat zij al goed waren (maar natuurlijk lang niet zo goed als ons eigen geweldig Johannes Kerkoor…maar toch) maar toen kwam het Skopje kerkkoor. Whow..wat een stemmen, ik denk dat het professionele zangers en zangeressen waren dat kan niet anders a capella en dan zo zuiver. Aan het einde kwam de vrouw naast wie ik zat erachter dat ik uit Holland kwam. Nu had ze een bosje uitgebloeide tulpen bij zich (op een of andere manier verkopen ze hier alleen bijna uitgebloeide bloemen) waarvan ze zei dat die ook uit holland kwamen en dat het daarom zo leuk zou zijn als ik die aan de dirigent ging geven…????...dus werd ik even later door haar naar voren geduwd, waar een totaal verbaasde dirigent mijn verlepte bloemen in ontvangst nam…..nice :D…

De rest van de week zijn er niet echt spannende dingen gebeurt. Wat wel heel erg leuk is, is dat ik ook ben begonnen met het verzamelen van zogenoemde mental maps voor mijn research. Voor een mental map laat je heel simpel iemand een plattegrond tekenen van de omgeving waar die woont en de plaatsen die belangrijk zijn voor die gene. Automatisch tekent deze persoon dan de plattegrond dan zo dat je duidelijk de grenzen van zijn wereld kan zien en ook zal hij/ zij belangrijke plaatsen groter tekenen dan dat ze werkelijk zijn. Toen ik bv. er een tekende van Rotterdam dan is de spoorlijn ongeveer de grens van mijn buurt en loopt de Spinozaweg die ik teken tot het vaanplein. Richting het centrum toe teken ik een hele tijd niks en dan pas de maas, de Erasmusbrug, blaak en koopgoot en dat is het eigenlijk wel. Oh, en er gaat ook geen weg van Lombardijen naar het centrum…ik heb alleen de spoorlijn getekend omdat ik altijd met de trein naar het centrum ga. Ik hoop dat het principe een beetje duidelijk is….Je kan dus goed zien, wie, waar in de stad naar toe gaat of, aan de andere kant, waar iemand nooit komt. De eerste foto is van een mental map van een Macedoniër. Hij tekende eerst het centrale plein (square 1) wat gelijk zijn grens is, en daarna alles heel specifiek wat op de kaart links en boven het plein ligt. Hij tekende niks van wat rechts van het plein ligt (meer richting de Albanese buurt) of verder naar onder (meer de zigeuner buurt). Hij vertelde zelfs dat hij zich niet echt veilig voelde als hij over de straat liep, waar ik elke dag loop, langs het ziekenhuis en de Moskee…te veel Albanzen daar op straat, zei hij. De tweede map is van een Albanese. Zoals je ziet houdt haar plattegrond juist op waar de ander begon. Waar zij center heeft geschreven is ongeveer het centrale plein, maar dat heeft ze geeneens meer getekend. Ze komt nooit in dat gedeelte van de stad behalve bij een paar winkels die ook weer geclusterd bij elkaar liggen….interesting!

En zo werd het met wat knippen, kleuren en plakken van mental maps al weer weekend. Wat dus hier het paasweekend was.
In de bus naar Skopje zaterdagochtend kwam ik Nancy tegen een van de Amerikaanse Peacecorps volunteers die vertelde dat zaterdagavond laat, altijd een van de hoogtepunten van de paasviering bij de kerk is. Precies kon ze het ook niet vertellen, maar als je rond een uur of 23.00 bij de kerk zou zijn zal er vast wel wat te doen zijn, zei ze. Dus ik op zaterdagavond op weg naar de Kerk...als er niets zou zijn, was je even snel weer thuis...De hele weg naar het centrum was het super stil, dus ik ging wel erg twijfelen maar toen ik bij het plein kwam hoorde ik al kerkmuziek. Er hangen luidsprekers aan alle kerken zodat iedereen bij grote gelegenheden goed kan horen wat er allemaal gebeurt, en dat is ook wel nodig want er was een enorme mensenmassa op de been. In het straatje naar de kerk toe leek het wel kermis, er werd popcorn en zonnebloempitten verkocht, iedereen hing een beetje bij elkaar om te kletsen en de stemming was gezellig en blij. Bij de kerk gekomen kocht ik 5 kaarsjes (je steekt hier nooit 1 kaarsje op maar een heel bosje te gelijk) en wurmde ik me de kerk binnen.
Binnen was het superwarm doordat er enorm veel kaarsjes brandden en er heel veel mensen binnen waren. De mensen gaan rond in de kerk, kussen alle iconen en leggen overal wat geld neer. Vervolgens steken ze een heleboel kaarsjes aan, nadat ze elk kaarsje weer gekust hebben en zetten ze hun kaarsje in een soort standaard waar zand in ligt maar ook een heleboel kaarsvet in drijft wat het niet echt makkelijk maakt om je kaarsje erin te zetten (ervaring! ik zat helemaal onder het kaarsvet toen mijn kaarsjes eindelijk stonden..). Daarna gaan ze naar het midden van de kerk waar een soort tafel met een baldakijn erboven staat. Op de tafel ligt de bijbel en een paar iconen die natuurlijk weer gekust moeten worden waarna ze een heleboel kruisen slaan en onder de tafel door kruipen. Zodra ze onder de tafel door zijn staan daar twee misdienaars die dan op het hoofd wat water sprenkelen. En als laatste gaan ze naar de priester die dan met olie een kruisje op het voorhoofd zet. Oij, wat had ik graag foto’s gemaakt om het allemaal te laten zien, maar het is niet toegestaan om in een kerk te fotograferen laat staan als mensen zo met hun geloof bezig zijn.
Toen ik weer buiten kwam, bleek duidelijk dat iedereen nog op iets aan het wachten was, het werd ook steeds drukker rond de kerk en ik was blij dat ik op een soort steen kon gaan staan zodat ik over de menigte heen kon kijken. Rond half twaalf bleek dat er een of andere processie gehouden ging worden. De priesters kwamen naar buiten en onder luid gezang en vooraf gegaan door de misdienaars met standaards gingen ze 3 keer rond de kerk lopen. De hele menigte stak kaarsjes aan en probeerde achter de priesters aan te lopen. Dit werd natuurlijk lichtelijk chaotisch, helemaal toen de kop van de processie de staart inhaalde …..ik was blij dat ik nog op mijn steen stond en dit keer wel foto’s kon maken. Na 3 keer om de kerk gelopen te zijn gingen de priesters weer naar binnen en volgde een deel van de menigte, de rest die nog niet de kans had gehad om, om de kerk te lopen begonnen daaraan. Ik ging met de stroom mee naar de uitgang van het kerkterrein wat nog lastig was omdat het dus gebruikelijk bleek te zijn dat je het terrein achteruitlopend en veel kruisen slaand dient te verlaten.

Eerste paasdag was lekker rustig. Het was prachtig weer en ik heb lekker in de tuin gezeten met wat engelse tijdschriften, kranten en een boek dat ik de dag daarvoor in Skopje had gekocht.
Tweede paasdag was ook relaxed, om 12.00 waren we uitgenodigd om bij Marija thuis Pasen te komen vieren. Je gaat dan aan de eettafel zitten en je drinkt koffie, eet veel taart en speelt een spelletje eitje tik. Je pakt allebei een geverfd ei en tikt die tegen elkaar, de gene van wie de schaal breekt verliest en de gene van wie het ei heel blijft heeft veel geluk het komende jaar. Eieren verven is trouwens de nationale sport en wordt ernstig serieus genomen. Op straat werden allerlei kleuren poeders verkocht en met blaadjes en speciale netten worden en figuren op gemaakt als je de eieren in het verfwater legt. De eieren worden geruild als ze op bezoek gaan bij familie en vrienden en veel eieren werden ook als een soort offer bij de iconen in de kerk achter gelaten.

Zo dat was Pasen op een hele andere manier dan normaal, erg leuk maar ik miste het zingen van: “daar juicht een toon daar klinkt een stem” toch wel een beetje. En ik kende ook alleen maar het eerste couplet dus dat werd ook een beetje saai na een heleboel keer, nu heb ik net de text van internet gehaald…beter laat dan nooit.

As donderdag houdt de ambassade in Skopje een Koninginnedag feestje en alle Nederlanders in Macedonië zijn uitgenodigt! Ik moet nog wel even uitzoeken hoe ik het precies ga regelen want de laatste bus van Skopje naar Kumanovo vertrekt om 20.00 terwijl het feestje om 19.00 begint dus dat is niet echt een optie. Maar… ik heb wel erg trek in een bitterbal, dus misschien plan ik het wel zo dat ik blijf slapen in het youth hostel en dan vrijdagmorgen de bus terug neem naar Kumanovo, of misschien wel richting Servie want er is ook nog het plan om Maartje daar op te zoeken. Who knows? Jullie lezen in het volgende verhaal wel hoe het allemaal gelopen is :D!

Zo het is weer tijd om bijles te geven. Ik heb vorige week een heel cool verhaal gevonden op internet over een jongetje wat een oud boek vindt waardoor hij in een andere wereld komt. Het is verdeeld in korte hoofdstukjes en er zijn ook vragen bij gemaakt. Dus nu laat ik Jakob en Stefan omdebeurt lezen en doen we elke week een hoofdstukje wat afsluit met een echte clifhanger dus nu zijn ze iedere keer benieuwd hoe het verder gaat....haha ik wordt er nog goed in ook.

Aide Chao

Xxx
Leotien